8. Sınıf 4. Ünite Periyodik Tablonun Tarihçesi Konu Anlatımı
8. sınıf 4. ünite Madde ve Endüstri’nin ilk alt konusu olan Periyodik Tablonun Tarihçesi konusundan merhaba. Özellikle bu konuyu Periyodik tabloyu işledikten sonra öğrenmenizi istememin sebebi periyodik tablo ile ilgili temel bilgi ve becerilere sahip olmadan tam anlaşılamamasıdır. Bu yüzden tavsiyem Periyodik Sistem konusunu bitirdikten sonra bu konuya çalışmanız.
Elementlerin bazıları elektriği çok iyi iletirken bazıları daha az iletir, Bazıları dayanıklı iken bazıları çabuk kırılır, bazıları ısıyı iyi iletirken bazıları kötü iletir. Her elementin sahip olduğu fiziksel ve kimyasal özellik vardır. Bazı elementler benzer, bazı elementler de farklı özelliklere sahiptir. Benzer özelliklere göre sıralanan elementler periyodik tabloda aynı gruba alınmıştır. Periyodik tablo şimdiki haline gelene kadar çeşitli bilim insanlarının katkılarıyla gelişmiştir. Hala daha gelişmeye devam etmektedir. Periyodik tablonun gelişme ve oluşma sürecinde tarihsel sıraya göre:
Johann Dobereiner
Alexandre Beguyer De Chancorutois
John Newlands
Lothar Meyer, Dimitri Mendeleyev
Henry Moseley
Glenn Seaborg
gibi isimler katkıda bulunmuştur. Teker teker bu bilim insanlarının neler yaptığını inceleyelim ve akılda nasıl tutabileceğiniz hakkında ipuçları verelim.
Johann Döbereiner
Elementlerin sınıflandırılması fikrini ilk deneyen bilim insanıdır. Ayrıca ilk çakmağı icat etmiştir. İcat ettiği çakmağa Döbereiner’ın lambası denilmektedir.
Benzerlik gösteren elementleri 3’erli gruplar halinde sıralamıştır.
Örneğin, Lityum(Li) ve Potasyumun(K) atom kütlelerinin ortalaması Sodyumun(Na) kütlesine eşit veya yakın değerdedir.
Kalsiyum , Stronsiyum ve Baryum;
Kükürt , Selenyum , Tellür;
Klorin , Bromin ve İyodin .
Bu element grupları “Döbereiner Üçlüsü” olarak biliniyor.
Yukarıdaki element üçlülerinden 1. ve 3. elementin Atom Kütlesinin ortalaması 2. elemente yakın değerdedir.
Johann Döbereiner elementleri üçerli gruplar halinde sıralamış ve 1. ve 3. elementin atom kütlelerin toplamı ortadaki elemente yakın olduğunu söylemiştir.
İPUCU: DÖBEREİNER‘de üç tane nokta vardır. Buradan elemenleri 3’erli gruplar halinde sıraladığı aklınızda kalabilir.
Alexandre Beguyer De Chancorutois
Elementleri ilk olarak tabloya koyan Fransız bilim insanıdır.
Elementleri bir silindirin etrafına dizmiş benzer özellik taşıyan elementler aynı dikey sütunda kalmıştır.
Silindir etrafında oluşturduğu sütunlara bazı element iyonlarını (elektron almış – vermiş elementleri) ve bileşikleri de yerleştirmiştir.
İPUCU: “İsmi uzun olan silindirdir.” çağrışımı ile aklınızda tutabilirsiniz.
John Newlands
Elementleri atom ağırlıklarına göre sıralayan bilim insanıdır.
Atom ağırlıkları 8’in katı olan elementler birbiri ile benzer özelliklere sahiptir. Bu kanuna OKTAV KANUNU adını vermiştir.
İPUCU: NEWLANDS kelimesinde 8 harf vardır. Newlands’ın elementleri atom ağırlıklarına göre 8’li gruplar halinde sıraladığı buradan aklınıza gelsin.
Lothar Meyer
Lothar Meyer ve Dimitri Mendeleyev birbirlerinden habersiz aynı çalışmayı yapmıştır.
Lothar Meyer elementleri benzer fiziksel özelliklerine göre sıralamıştır. Mendeleyev ile benzer sonuçlar elde etmiştir.
Dimitri Mendeleyev
Mendeleyev şimdi kullanılan periyodik tabloya en yakın sistemi oluşturmuştur.
Elementleri artan ATOM AĞIRLIKLARINA göre sınıflandırmıştır.
Elementleri artan atom ağırlıklarına göre sınıflandırdığında belli özelliklerin tekrarlandığını görmüştür. Elementleri tekrarladığı özelliklere göre alt alta sıraladığında şimdiki periyodik tabloya yakın bir sistem oluşturmuştur.
Periyodik tabloyu ilk oluşturduğunda tablonun bazı yerlerini henüz keşfedilmemiş elementler olabilir diye boş bırakmıştır. Daha sonra bulunan skandiyum, galyum, germanyum elementleri tablodaki boşluklara yerleşmişlerdir.
Henry Moseley
Atomun yapısındaki protonların keşfinden sonra Henry Moseley elementleri PROTON SAYILARINA (ATOM NUMARALARINA) göre sıralamıştır.
Periyodik tablonun şimdiki halini almasını sağlamıştır.
Newlands ve Mendeleyev elementleri atom ağırlıklarına göre sıralarken Henry Mosely şimdiki periyodik sistemde olduğu gibi elementleri ATOM NUMARALARINA (PROTON SAYILARINA) göre sıralamıştır.
Glenn Seaborg
Periyodik sistemdeki en son büyük değişikliklerden birini de Glenn Seaborg yapmıştır.
Lantanitler ve Aktinitleri periyodik sistemin en altına eklemiştir.